(१)संविधानको धारा २४९ मा उल्लिखित काम,
कर्तव्य र अधिकारका अतिरिक्त आयोगको अन्य काम, कर्तव्य र अधिकार देहाय बमोजिम
हुनेछ ः-
(क) मानव अधिकारको संरक्षणका लागि कारागार, नेपाल सरकारका अन्य
निकाय, सार्वजनिक संस्था वा निजी संस्था वा अन्य कुनै ठाउ“को निरीक्षण
तथा अनुगमन गर्ने, गराउने र मानव अधिकारको संरक्षणको लागि
त्यस्ता निकाय, संस्था वा ठाउ“मा गर्नु पर्ने सुधारका सम्बन्धमा सम्बन्धित
निकायलाई आवश्यक सुझाव वा निर्देशन दिने,
(ख) मानव अधिकारको उल्लङ्घन भएको बारे अदालत समक्ष दाबी समावेश
भएको विचाराधीन मुद्दाका विषयमा सम्बन्धित अदालतको अनुमतिबाट
छानबिन गर्ने,
(ग) मानव अधिकार सम्बन्धी प्रचलित कानूनको कार्यान्वयन स्थितिको
अनुगमन गर्ने तथा सोको प्रभावकारी कार्यान्वयनका लागि नेपाल सरकार
समक्ष सिफारिस गर्ने,
(घ) मानव अधिकारको संरक्षण, संवद्र्धन, प्रवद्र्धन तथा कार्यान्वयनका
सम्बन्धमा अध्ययन तथा अनुसन्धान गर्ने,
(ङ) मानव अधिकार सम्बन्धी शिक्षामूलक विषयवस्तुलाई विद्यालय तथा
विश्वविद्यालयको पाठ्यक्रममा समावेश गर्न सम्बन्धित निकायमा
सिफारिस गर्ने,
(च) मानव अधिकारको विद्यमान अवस्था बारे समीक्षा गरी सो सम्बन्धी
प्रतिवेदनहरु सार्वजनिक गर्ने,
(छ) मानव अधिकारको संरक्षण, संवद्र्धन तथा प्रवद्र्धनका लागि आवश्यक र
उचित ठानेका अन्य कार्य गर्ने वा गराउने ।
(२) मानव अधिकारको सम्मान, संरक्षण र संवद्र्धन गर्ने कार्यमा आयोग स्वतन्त्र र 
स्वायत्त रहनेछ ।